Khám Phá Thú Vị về Lễ Hội Hóa Trang Halloween

Ngoài ra, Halloween còn có ý nghĩa cực kỳ nhân văn. Halloween và Rằm tháng Bảy âm lịch có thể xem như là ngày hai cõi Âm, Dương hội ngộ trong niềm thương cảm bao la... Cuộc hội ngộ này đã phần nào nói lên cái triết lý "Âm, Dương nhất lý, Sinh tử đạo đồng" nơi gặp gỡ của tâm hồn nhân bản Đông - Tây.

1. Lễ Hội Halloween là Lễ Hội Gì, Halloween diễn ra vào ngày nào?

Lễ Hội Halloween hay còn gọi là Lễ Hội Hóa Trang,hoặc Lễ Hội Ma diễn ra vào ngày 31 tháng 10 dương lịch hàng năm, chủ yếu phổ biến ở các nước theo đạo Thiên Chúa như Mỹ, Canada, các nước Châu Âu, Mexico,.... Tuy vậy, Halloween cũng đã gần như trở nên phổ biến ở nhiều quốc gia Châu Á trong đó có Việt Nam. Mời bạn đọc cùng tìm hiểu những bí ẩn đặc biệt xung quanh ngày Lễ Hội Hóa Trang Halloween này nhé.

Lễ hội Halloween bắt nguồn từ ngày lễ “The Celtic Festival of Samhain” của dân tộc Celts sống cách đây khoảng 2.000 năm ở phần đất nay thuộc lãnh thổ nước Anh và phía Bắc nước Pháp. Vào đêm ngày 31/10, buổi lễ “The Celtic Festival of Samhain” được người Celts tổ chức để tưởng nhớ và vinh danh Thánh Samhain, vị chúa tể cai quản những linh hồn người chết. Họ tin rằng Thánh Samhain cho phép các linh hồn được trở về dương thế thăm gia đình và ăn tết vào đêm 31/10 này. (Hơi giống với ngày Rằm Tháng 7 ở Việt Nam)

Lễ Hội Halloween ở Mỹ nhằm vào tiết Thu, mưa buồn và gió lạnh trùng hợp với "ngày cô hồn" trong truyền thống dân tộc Việt Nam cũng trong mưa buồn hiu hắt:

"Tiết tháng Bảy mưa dầm sùi sụt
Toát hơi may lạnh buốt xương khô
Não người thay buổi chiều thu,
Ngàn lau nhuốm bạc lá ngô rụng vàng.
Đường bạch dương bóng chiều man mác
Ngọn đường lê lác đác mưa sa
Hồn nào hồn chẳng thiết tha
Cõi dương còn thế nữa là cõi âm...
Trong trường dạ tối tăm trời đất
Có khôn thiêng phảng phất u minh
Thương thay thập loại chúng sinh
Hồn đơn phách chiếc lênh đênh quê người..."

Halloween là tên gọi tắt của All Hallows’Eve (đêm trước Ngày lễ các thánh). Ngày đầu tiên của tháng 11 được Thiên chúa giáo chọn làm lễ cầu siêu cho các linh hồn đã mất cho nên trước đó một ngày các linh hồn sẽ lưu lạc trần thế lần cuối cùng. Vì thế, lễ hội Halloween được tổ chức vào ngày 31/10 hàng năm.

Halloween là một ngày lễ hội truyền thống được tổ chức vào đêm ngày 31 tháng 10 hàng năm. Đặc biệt trong ngày này những đứa trẻ sẽ hóa trang trong những bộ trang phục quái lạ đi đến gõ cửa những ngôi nhà để xin bánh kẹo. Ngày lễ này được tổ chức ở các nước phương Tây, chủ yếu ở Hoa Kỳ, Canada, Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, Ireland, Puerto Rico và bắt đầu trở nên phổ biến tại Úc và New Zealand. Nó được người Celt ở Anh, Pháp, Ireland tổ chức để tạ ơn sau mùa thu hoạch. Người Ireland, Scotland, Wales cùng những người nhập cư khác đã mang phiên bản của lễ hội này tới vùng Bắc Mỹ thế kỷ 19.

Như vậy, lễ hội Halloween là kết quả của nhiều sự biến đổi trong hàng thế kỷ. Giờ đây, các ngày lễ trong lễ hội Halloween không còn mang ý nghĩa tôn giáo mà mọi người đều coi đó là một lễ hội vui chơi với những quả táo, mèo đen với những hình hóa trang “con ma”, “bộ xương”… của Ngày lễ các Thánh và Ngày lễ các linh hồn.

Lễ Hội Halloween năm 2022 diễn ra vào ngày Chủ Nhật 31 tháng 10 năm 2022( Halloween là ngày lễ hội của người Phương Tây nên không tính theo Lịch âm)

2. Câu Chuyện cổ về truyền thuyết ngày Halloween

Theo truyền thuyết của nước Ái Nhĩ Lan (Ireland) thì từ ngữ "Jack-O-Lanterns" đến từ một người có tên là Jack. Jack là một chàng thiếu niên đã chết nhưng linh hồn không được phép vào Thiên đàng vì lý do : lúc sống anh ta vốn là một người tham lam, bủn xỉn, thường cất dấu tiền bạc, keo kiệt không hề bố thí cho ai một chút gì. Thế nhưng anh ta lại cũng không thể vào Địa ngục vì lúc còn sống anh ta đã từng chơi đùa với ma quỷ, nên quỷ không bắt anh. Chuyện kể rằng : một hôm có con quỷ đến quấy phá một vùng dân cư, chẳng may bị báo động, người ta đến cầu cứu các vị tu sĩ đem các vật thánh đến "yểm" và "khóa các cửa" ra vào. Thế là con quỷ bị bắt... Jack đã nhận ra đó là con quỷ thường vui đùa với mình và Jack đã tìm cách gỡ vật "yểm ma quỷ" mở đường cho quỷ chạy thoát. Để đền ơn cứu mạng, quỷ hứa với Jack là sẽ không bắt hồn Jack về Địa ngục. Do đó, khi Jack chết vì một tai nạn, hồn Jack bị Thiên đường từ chối, Jack liền tìm đến địa ngục, nhưng quỷ không cho vào vì lời hứa trước. Thấy Jack lạnh lùng khổ sở, quỷ bèn lấy một ít than hồng ở Địa ngục bỏ vào trong ruột một quả bí ngô và đưa cho Jack để sưởi ấm trên đường trở lại trần gian. Để cho không khí thông vào nuôi lửa, Jack phải đục thủng quả bí ngô... Và ánh lửa từ trong đã chiếu ra soi sáng nẻo đường lang thang của Jack. Có lẽ Jack phải cầm đèn đi lang thang trên mặt đất cho đến ngày phán xét cuối cùng của nhân loại.

3. Những bí ẩn thú vị xung quanh ngày Lễ Hội Ma Halloween

3.1. Mèo Đen

Mèo đen được coi là biểu tượng của sự không may mắn và thường được trang trí trên đồ dùng Halloween. Loài vật này mang tiếng xấu từ thời trung cổ khi diễn ra các cuộc săn lùng phù thủy. Vào thời đó, mèo đen được coi là loài vật gắn liền với ma thuật đen tối hay quỷ dữ. Một truyền thuyết kể rằng, quỷ Satan đã biến thành một con mèo khi kết nối với phù thủy. Tuy nhiên, tại một số nước như Ireland, Scotland và Anh, một con mèo đen đi qua bạn thì đó là điềm may.

3.2. Bí Ngô

Biểu tượng của ngày lễ Halloween là những trái bí ngô được khoét theo những khuôn mặt tưởng tượng. 

Quả bí ngô còn gắn liền với câu chuyện về anh chàng hà tiện Jack-O’Lantern trong sự tích của người dân Ireland. Từ đó bí ngô gắn liền với hình ảnh biểu tượng của mùa lễ hội Halloween. Cứ vào thời điểm này, người dân sẽ treo đèn lồng bí ngô trước cửa nhà với hy vọng ma quỷ, linh hồn không quấy rầy họ.

Ngoài ra còn có câu truyện kể lại rằng, vào ngày đó những người đã chết sẽ quay về nhân gian tìm một cơ thể và nhập vào để được đầu thai vào năm sau. Đó là cách duy nhất để các linh hồn đó có thể được tái sinh. Người Celtic tin rằng ngày đó chính là ngày âm dương giao hòa, kẻ chết và người sống có thể tiếp xúc với nhau. Dĩ nhiên người sống không bao giờ muốn cơ thể của mình bị các linh hồn “cướp” mất, vì thế vào tối 30/10 tất cả các làng mạc đều dập tắt lửa và mặc những trang phục cực kỳ ghê tởm và diễu hành ầm ĩ khắp xóm để xua đuổi các linh hồn đến tìm kiếm thân xác để nhập vào.

3.3. Truyền thống cho kẹo hay bị ghẹo (Trick Or Treating)

Truyền thống cho kẹo hay bị ghẹo (Trick Or Treating) có từ thời xa xưa. Người ta tin rằng, trong dịp Samhain (lễ hội tạm biệt mùa hè, chào đón mùa đông và tưởng nhớ những người chết của người Celts), tấm màn che phủ giữa thế giới con người và các linh hồn sẽ mỏng nhất.

Khi đó, những hồn ma có thể xuất hiện trong cuộc sống của con người. Các linh hồn sẽ giấu mình trong thân xác của con người giống như người ăn xin. Họ sẽ gõ cửa nhà bạn và xin tiền hoặc thức ăn. Nếu bạn không cho họ thứ gì thì sẽ bị những linh hồn trút cơn thịnh nộ, nguyền rủa hay ma ám.

Ngày nay, Trick Or Treat trở thành trò chơi phổ biến của trẻ em tại Mỹ, “Trick” nguyên nghĩa là: đánh lừa, trò chơi tinh ma nghịch ngợm: “Treat” là tiếp đón, đối xử tử tế, tiếp đãi. Các em nhỏ và thiếu niên, thanh niên hóa trang với áo quần và mặt nạ hình ma quỷ, rồi cầm lồng đèn đi từ nhà này sang nhà khác trong xóm, gõ cửa và nói “trick or treat". Câu này có nghĩa là: “Nếu muốn chúng tôi không chơi xấu thì hãy đãi chúng tôi cái gì đi". Thông thường những người láng giềng luôn luôn muốn tránh việc “trick” nghĩa là chơi đòn đánh lừa nên thường tiếp đón (treat) chúng bằng kẹo và trái cây (theo tục lệ có nhét đồng tiền ở bên trong).

3.4. Cú Đen

Bên cạnh mèo đen, loài cú là hình ảnh phổ biến trong Halloween. Vào thời Trung Cổ ở châu Âu, cú được loài vật thân thiết với ma quỷ, phù thủy. Mỗi khi cú kêu thì đó là điềm báo ai đó sắp chết.

3.5. Hội Chứng Sợ ngày Halloween

Samhainophobia là tên hội chứng kỳ lạ của những người sợ ngày Halloween. Theo đó, những người này thường ở trong nhà vào ngày này và tuyệt đối không đi tới chỗ có người hóa trang.

3.5. Trẻ em mất tích và tai nạn trong ngày Halloween nhiều nhất 

Điều đáng buồn là trong đêm diễn ra lễ Halloween, tỉ lệ trẻ em chết do tai nạn và mất tích nhiều hơn bất cứ ngày nào khác trong năm.

3.6. Hóa trang thành Phù Thủy

Vào thời xa xưa, nếu người nào đó trót hóa trang thành phù thủy trong lễ hội Halloween thì phải nhất định dẫn theo một con mèo mun. Bởi lẽ, nhiều người tin rằng, mèo mun chính là đầy tớ thân cận với phù thủy. Trong lễ hội Halloween thời xưa, người ta thường đốt một đống lửa và chơi đùa, nhảy múa xung quanh. Họ làm như vậy vì mong muốn Mặt trời sẽ chiếu sáng rực rỡ trở lại sau khi mùa đông dài lạnh giá qua đi cũng như cầu mong vận may.

Thuật ngữ “phù thủy” thường được sử dụng trong đêm Halloween và nhiều người hóa trang thành phù thủy. Thuật ngữ trên có nguồn gốc từ nghĩa “người phụ nữ khôn ngoan”.

3.7. Con Dơi Bay Vào Nhà

Theo văn hóa dân gian, dơi là một trong những loài vật gắn liền với phù thủy. Nếu ai đó nhìn thấy một con rơi vào đêm Halloween thì sẽ là điềm báo xấu. Theo đó, nếu con dơi bay xung quanh một ngôi nhà 3 lần thì ai đó trong nhà sẽ chết sớm. Còn theo một truyền thuyết khác, nếu như dơi bay vào nhà bạn trong dịp Halloween thì đó là dấu hiệu cho thấy ngôi nhà của bạn bị ám bởi những linh hồn cư ngụ trong thân xác loài vật trên.

3.8. Quả táo Pomona

Cây táo từ lâu đã được gắn với hình ảnh nữ thần bất tử và trí tuệ. Nếu bổ ngang một quả táo, sẽ lộ ra hình ngôi sao 5 cánh, biểu tượng cho nữ thần trong niềm tin của người Châu Âu ngày xưa. Táo Pomona là những quả táo được thả trong chậu nước, hoặc trên sợi dây. Những thanh niên tới tuổi cập kê tìm mọi cách để lấy quả táo và người nào làm được thì sẽ là người sớm được lập gia đình. Ngoài ra còn nhiều truyền thuyết dân gian khá lý thú như ai gọt vỏ táo Pomona trước một cái gương bên cạnh một cây nến cháy thì sẽ nhìn thấy hình ảnh của người vợ (chồng) tương lai trong gương, hoặc cố gắng giữ vỏ táo càng lâu thì cuộc đời của bạn được kéo dài…!

4. Ý nghĩa của ngày Lễ Hội Hóa Trang Halloween

Hành động và cuộc đời của Jack đã trở thành những kinh nghiệm để tuổi trẻ rút ra một bài học làm người, đó là:

• Sống không nên tham lam, bủn xỉn, keo kiệt
• Phải có lòng bác ái, từ bi, biết giúp đỡ kẻ khó khăn

Không nên chơi đùa với ma quỷ. Ma quỷ hiểu theo nghĩa bóng là những trò lừa lọc, đe dọa, làm cho người khác sợ hãi, những việc làm tinh quái do trí thông minh và tưởng tượng của tuổi trẻ sáng tạo ra có khi làm hại đến người, đến xã hội... Chơi đùa, giao du với ma quỷ sẽ dễ bị cám dỗ đi vào đường tối tăm và tội lỗi.

Ngoài ra, Halloween còn có ý nghĩa cực kỳ nhân văn. Halloween và Rằm tháng Bảy âm lịch có thể xem như là ngày hai cõi Âm, Dương hội ngộ trong niềm thương cảm bao la... Cuộc hội ngộ này đã phần nào nói lên cái triết lý "Âm, Dương nhất lý, Sinh tử đạo đồng" nơi gặp gỡ của tâm hồn nhân bản Đông - Tây.